AlphaFold 3: هوش مصنوعی ساختار و تعاملات تمامی مولکول‌های حیات را با دقتی بی‌سابقه پیش‌بینی می‌کند

مدل‌های هوش مصنوعی انقلابی AlphaFold، که توسط گوگل دیپ‌مایند (Google DeepMind) توسعه یافته‌اند، زمینه‌های زیست‌شناسی ساختاری و کشف دارو را متحول کرده‌اند. آخرین دستاورد در این زمینه، مدل AlphaFold 3 است که با همکاری آزمایشگاه‌های ایزومورفیک (Isomorphic Labs) معرفی شده و توانایی‌های پیش‌بینی ساختار را فراتر از پروتئین‌ها گسترش می‌دهد.

قابلیت‌های متحول‌کننده AlphaFold 3

AlphaFold 3 یک مدل هوش مصنوعی انقلابی است که می‌تواند ساختار سه‌بعدی و تعاملات تمامی مولکول‌های حیات را با دقت بی‌سابقه‌ای پیش‌بینی کند. این قابلیت شامل موارد زیر می‌شود:

1. پیش‌بینی طیف وسیعی از زیست‌مولکول‌ها: AlphaFold 3 نه‌تنها ساختار پروتئین‌ها را مدل‌سازی می‌کند، بلکه ساختار DNA، RNA، لیگاندها (مولکول‌های کوچک که بسیاری از داروها را در بر می‌گیرند) و یون‌ها را نیز شامل می‌شود.

2. مدل‌سازی تعاملات پیچیده: این مدل می‌تواند ساختار مشترک سه‌بعدی چندین مولکول ورودی را تولید کند و نشان دهد که چگونه آن‌ها در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند و تعامل می‌کنند. در داخل هر سلول گیاهی، حیوانی یا انسانی، میلیاردها ماشین مولکولی وجود دارد که تنها با دیدن نحوه تعامل آن‌ها می‌توان فرآیندهای حیات را واقعاً درک کرد.

3. دقت بسیار بالا در تعاملات: دقت AlphaFold 3 در پیش‌بینی تعاملات پروتئین‌ها با انواع دیگر مولکول‌ها، حداقل ۵۰ درصد بهتر از روش‌های پیش‌بینی موجود است. همچنین، در پیش‌بینی تعاملات شبه‌دارویی، از جمله اتصال لیگاندها و آنتی‌بادی‌ها به پروتئین‌های هدف، این مدل ۵۰ درصد دقیق‌تر از بهترین روش‌های سنتی است و اولین سیستم هوش مصنوعی است که در این زمینه از ابزارهای مبتنی بر فیزیک پیشی می‌گیرد.

4. معماری پیشرفته: قابلیت‌های AlphaFold 3 از معماری نسل بعدی آن ناشی می‌شود که شامل یک نسخه بهبودیافته از ماژول Evoformer (هسته اصلی AlphaFold 2) و استفاده از شبکه انتشار (Diffusion Network) برای مونتاژ پیش‌بینی‌ها است؛ فرآیندی مشابه آنچه در مولدهای تصویر هوش مصنوعی دیده می‌شود.

گراف‌کست (GraphCast): هوش مصنوعی برای پیش‌بینی دقیق و سریع آب و هوای جهانی

ابزاری قدرتمند برای کشف دارو و تحقیقات زیستی

امید می‌رود که AlphaFold 3 درک ما از جهان زیستی و همچنین فرآیند کشف دارو را متحول کند. این مدل توانایی‌های جدیدی را برای طراحی دارو با پیش‌بینی اتصال لیگاندها و آنتی‌بادی‌ها به پروتئین‌ها ایجاد می‌کند که برای درک سلامت انسان و بیماری‌ها بسیار حیاتی است.

آزمایشگاه‌های ایزومورفیک از قبل با شرکت‌های دارویی همکاری می‌کنند تا AlphaFold 3 را برای چالش‌های طراحی داروی دنیای واقعی به کار گیرند و به توسعه درمان‌های جدید کمک کنند. همچنین، این مدل می‌تواند در زمینه‌های مختلف علمی، از تحقیقات ژنومیک و تسریع طراحی دارو گرفته تا توسعه محصولات کشاورزی انعطاف‌پذیرتر و مواد زیست‌تجدیدپذیر، تحول آفرین باشد.

AlphaFold Server: دسترسی رایگان برای جامعه علمی

بخش عمده‌ای از قابلیت‌های AlphaFold 3 به‌صورت رایگان و از طریق AlphaFold Server در دسترس دانشمندان قرار گرفته است. این پلتفرم که توسط گوگل دیپ‌مایند راه‌اندازی شده است، دقیق‌ترین ابزار جهان برای پیش‌بینی نحوه تعامل پروتئین‌ها با سایر مولکول‌ها در سراسر سلول محسوب می‌شود.

AlphaFold Server یک ابزار تحقیقاتی آسان برای استفاده‌های غیرتجاری است. با تنها چند کلیک، زیست‌شناسان می‌توانند ساختارهایی از پروتئین‌ها، DNA، RNA، لیگاندها و یون‌ها را مدل‌سازی کنند، بدون اینکه نیاز به تخصص در یادگیری ماشین یا دسترسی به منابع محاسباتی گران‌قیمت داشته باشند. این دسترسی سریع به تولید فرضیه‌های جدید کمک می‌کند و کارهای آزمایشگاهی را تسریع می‌بخشد.

اینفوگرافی AlphaFold 3

میراث AlphaFold 2 و پایگاه داده ساختار پروتئین

AlphaFold 3 بر پایه‌های AlphaFold 2 بنا شده است. AlphaFold 2 در سال ۲۰۲۰ یک پیشرفت بنیادین در پیش‌بینی ساختار پروتئین بود. تأثیر علمی AlphaFold 2 بسیار گسترده بوده، به‌طوری که میلیون‌ها محقق در سطح جهانی از آن برای کشف در زمینه‌هایی مانند واکسن‌های مالاریا و درمان‌های سرطان استفاده کرده‌اند و مقالات مربوط به آن بیش از ۲۰ هزار بار مورد استناد قرار گرفته است.

در حال حاضر، پایگاه داده ساختار پروتئین AlphaFold (AlphaFold DB)، که با همکاری EMBL-EBI ایجاد شده است، دسترسی آزاد به بیش از ۲۰۰ میلیون پیش‌بینی ساختار پروتئین را فراهم می‌کند. این حجم از اطلاعات، که حل تجربی آن‌ها صدها میلیون سال طول می‌کشید، یک نمای جامع از “جهان پروتئین” در ابعاد سه‌بعدی را ارائه می‌دهد.

AlphaFold 3 و سرور رایگان آن با ارائه یک پنجره جدید به مولکول‌های حیات، زیست‌شناسی سلولی را با وضوح بالا در اختیار دانشمندان قرار می‌دهند و به آن‌ها این امکان را می‌دهند تا پیچیدگی‌های سیستم‌های سلولی را درک کنند.

آخرین تحولات حوزه هوش مصنوعی در جهان را در وبسایت آی لرن دنبال کنید.